Congresbijdragen over de toekomst van de Belgische federale staatsinrichting en politiek.

Inleiding vanuit een Vlaams/Belgische invalshoek.

Democratie is een bestuursvorm waarbij het volk de macht heeft. Maar wat wil dat zeggen? En hoe werkt democratie precies? Welke soorten bestaan er? 0Belangrijke vragen, omdat er vandaag veel onduidelijkheid is over de precieze invulling van 'democratie'. Volgens sommigen is de democratie zelfs in een diepe crisis.0Carl Devos werpt een inzichtelijke blik op de paradoxale bestuursvorm die Winston Churchill ooit omschreef als "de slechtste regeringsvorm, met uitzondering van alle andere die van tijd tot tijd zijn uitgeprobeerd". Hij toont aan dat democratie zich niet gemakkelijk laat vatten in een eenvoudige definitie en voortdurend evolueert.

De ideologieën die ons politieke landschap en onze maatschappij hebben bepaald - christen-democratie, liberalisme, socialisme, Vlaams-nationalisme en ecologisme - staan volop in de belangstelling, maar tegelijk is het bijna vanzelfsprekend geworden om alles wat geïdeologiseerd is enigszins denigrerend te bejegenen. Toch zijn deze ideologieën in belangrijke mate bepalend geweest voor de vormgeving van onze moderne democratische instellingen (onderwijs, justitie, sociale zekerheid...) en voor de wijze waarop de burger tegen de samenleving aankijkt. In Politieke ideologieën proberen een aantal eminente academici en (voormalige) politieke medewerkers, die deze ideologieën door en door en soms van binnenuit kennen, een antwoord te geven op een reeks fundamentele vragen: Hoe vonden deze ideologieën uitdrukking in de Belgische en Vlaamse politiek? In welke richting zijn de partijen opgeschoven? Hoe dient de hedendaagse tendens tot partijvernieuwing begrepen te worden? Dringt een herwaardering van de traditionele ideologieën zich op? Of dienen er nieuwe, 'adequatere' ideologieën ontwikkeld te worden, die beter aangepast zijn aan de noden van de huidige samenleving? Na een inleidend essay over het fenomeen 'politieke ideologieën' en de tendensen waaraan het onderhevig is, worden de respectievelijke ideologieën behandeld in vijf hoofdstukken. Telkens wordt de maatschappelijke context beschreven waarin die ideologie tot stand kwam, hoe ze in de Belgische en Vlaamse samenleving geconcretiseerd werd, welke evoluties zich binnen het ideologische denken van de Vlaamse partijen hebben voorgedaan (partijvernieuwing, partijversnippering, kartelvorming)... Tot slot wordt ook ingegaan op de vraag of ideologie er nog wel toe doet. Of is het een verzameling geworden van algemene value concepts waar iedereen wel achter kan staan?

Wat is politiek? Is de Belgische politiek in handen van een elite? En is er nog wel echt sprake van democratie? Met deze en andere intrigerende vragen beginnen de auteurs van Een plattegrond van de macht elk hoofdstuk. Elke paragraaf brengt de lezer vervolgens een stukje dichter bij het antwoord. Verkiezingen, partijen of Europa: elk onderwerp wordt stap voor stap uiteengezet en de lezer krijgt de noodzakelijke uitleg aangereikt om de thematiek te kunnen begrijpen. Volledigheid noch specialisatie is de bedoeling van dit handboek. Wel wordt een stevige basis gelegd, waarna de lezer via de vele referenties naar literatuur zelf verder op verkenning kan gaan in de wondere wereld van politiek en politicologie. Zo blijft het boek ook lang na de studies een handig naslagwerk.