Dit document geeft een beoordeling van de ecologische risico’s van de garnalenvisserij in Nederlandse kustwateren (inclusief de Waddenzee). Deze beoordeling is opgesteld op verzoek van het ministerie van LNV en uitgevoerd door een brede commissie van ecologische experts van verschillende Nederlandse en Vlaamse universiteiten en instituten. De beoordeling berust op de uitkomsten van intern of extern gerefereerd onderzoek naar effecten van garnalenvisserij op bodem en biota, aangevuld met expertoordelen over onderwerpen waarover geen of weinig informatie beschikbaar is. De taak van de commissie was effecten te inventariseren en te beoordelen op basis van de zwaarte van de wetenschappelijke bewijzen. De beoordeling beoogt een basis te vormen voor toekomstig beleid en voor nader onderzoek naar geconstateerde kennislacunes.

Belangrijke conclusies uit dit onderzoek zijn: – dat een diffuse, grijze deken van verontreinigingen overal in ecosystemen in ons land waarneembaar is, – dat de verschillende toxische stoffen daar door hun langjarige aanwezigheid in de bodem vaak sterk gebonden en beperkt biologisch beschikbaar zijn, – dat ondanks deze vaak beperkte beschikbaarheid, toch veel, (deels) niet verwachte, negatief ecologische effecten op microbiële, dierlijke en vegetatie gemeenschappen en hun functies worden waargenomen, – dat ecosystemen in staat zijn om de negatieve invloed van verontreinigingen ongedaan te maken, hoewel niet altijd, in het bijzonder als er ook natuurlijke factoren als overstroming en droogte in het spel zijn, – en dat de heterogeniteit, diversiteit en daarmee samenhangende onvoorspelbaarheid betekent dat in de praktijksituatie locatiegericht naar problemen met diffuse verontreiniging gekeken dient te worden.

Dit afsluitend document van het SSEO-programma bevat de hoofdconclusies en aanbevelingen ten behoeve van beleid voor en beheer van diffuus verontreinigde bodem- en waterecosystemen, samengesteld op basis van de bevindingen uit het programma. Gedurende de loopduur van het SSEO-programma (1998-2006) zijn 20 projecten uitgevoerd op drie verschillende onderzoekslocaties; de Afferdensche en Deestsche Waarden, de Ronde Venen en de Biesbosch. Deze betroffen het gedrag en de effecten van mengsels van toxische stoffen op de daar aanwezige soorten, ecologische processen en ecosystemen. De aanpak zoals gebruikt in het OBN programma verdient, vanwege zijn intensieve samenwerking tussen beheerders, onderzoekers en beleidsambtenaren, aanbeveling.