The population Jutland or Heath cattle (‘Heidekoe’ in Dutch) in the Netherlands contains less than 100 breeding females (status 2021). Complete and reliable pedigree information is essential in order to minimize inbreeding rates in this small population. Centre for Genetic Resources, the Netherlands (CGN) of Wageningen University & Research (WUR) performed several analyses of the Jutland cattle populations in 2021/2022 for ‘Stichting Schaapskudde Het Stroomdal’. The results showed higher mean kinships for the younger generations than for the older animals. The Jutland cattle can be genetically distinguished from the Dutch native (dual purpose) cattle breeds. Though with just hundred breeding females registered in the Netherlands, it is a challenge to maintain the Jutland cattle as a separate population on its own. The advice is therefore to set up a sustainable breeding programme for the long term, working together with all Dutch Jutland cattle farmers or shepherds and explore possible collaborations and exchange of genetic material with Danish organisations involved with the conservation and breeding programme for Jutland cattle in Denmark.

Het Lakenvelder rund behoort tot de Nederlandse zeldzame landbouwhuisrassen. Voor het in stand houden van een zeldzaam ras is het van groot belang om de trend in het aantal fokdieren en de inteelttoename van de populatie te monitoren. In 2019 heeft het Centrum voor Genetische Bronnen Nederland (CGN) een genetische populatie analyse uitgevoerd voor de Nederlandse Lakenvelder runderen. Hierbij kwam naar voren dat de inteelttoename in de afgelopen decennia boven de door de FAO gestelde norm van 0,5% per generatie lag en dat er gericht fokbeleid nodig is om de inteelttoename in de toekomst te verlagen. In een tweede deel van het onderzoek zijn met computersimulaties verschillende maatregelen geanalyseerd om vast te stellen hoe een verlaging van de inteelttoename kan worden bereikt. De simulaties lieten zien dat de inzet van meer fokstieren en een gelijkmatigere verdeling van de inzet per stier zal leiden tot een verlaging van de inteelttoename. Ook bleek uit de simulaties dat selectie van fokdieren die het minst verwant zijn aan de totale populatie (lage mean kinship) leidt tot een verwachte inteelttoename binnen de veilige grens (FAO norm). Een combinatie van beide maatregelen zal het meest gewenste effect hebben.

Het Zwartbles schaap is een zeldzaam Nederlands schapenras. Voor de instandhouding van zeldzame rassen is het van groot belang om de populatiegrootte en de toename in inteelt en verwantschap in de populatie te monitoren. De huidige populatie is geanalyseerd op basis van alle afstammingsgegevens van het Nederlands Zwartbles Stamboek (NZS) én de Zwartbles Fokkersgroep (FG) gezamenlijk. Er is onderzocht hoe de huidige populatie ervoor staat qua aantal dieren, geboortes en inteelttoename. Daarnaast zijn er simulaties uitgevoerd, waarbij er werd gekeken naar de invloed van het wel of niet uitwisselen van dieren tussen beide stamboeken op het inteeltniveau. De huidige uitwisseling houdt in dat ongeveer 95% van de NZS dieren geboren worden uit NZS ouderdieren en ongeveer 5% van NZS dieren afkomstig zijn uit ouderdieren van het FG stamboek. Andersom heeft ongeveer 35% van de dieren in het FG stamboek, ouderdieren uit het NZS en blijft ongeveer 65% van de FG dieren binnen dit stamboek. De analyse van de in totaal 93.634 schapen (1987 – 2018) liet zien dat er in de periode van 2015 – 2018 sprake was van een hoge inteelttoename (0,82%). Dit ligt ruim boven de door FAO gestelde norm van 0,5% per generatie. Om de inteelttoename beperkt te houden wordt aanbevolen om de huidige uitwisseling tussen de stamboeken in stand houden. Zeker voor de FG is het noodzakelijk om ook fokdieren uit het NZS stamboek in te zetten.