In dit rapport staat het provinciaal natuurbeleid van na de decentralisatie van 2011/2011 centraal. Het natuurbeleid van de twaalf provincies is vergeleken aan de hand van vijf thema’s: (1) Natuurnetwerk Nederland; (2) agrarisch natuurbeheer; (3) soortenbeleid; (4) natuur en economie en (5) maatschappelijke betrokkenheid. Daarbij zijn de belangrijkste overeenkomsten en verschillen in het natuurbeleid van deze provincies in beeld gebracht. Ook zijn de belangrijkste vernieuwingen in dit beleid geïnventariseerd. Dit zijn: (1) de stelselvernieuwing agrarisch natuurbeheer; (2) procesbeheer natuur; (3) natuur op uitnodiging; (4) nieuwe uitvoeringsarrangementen en (5) natuur-inclusieve landbouw. In de evaluatie van het Natuurpact in 2016 zullen deze vernieuwingen nader worden geanalyseerd.

Dit rapport bevat twee essays over de grondslagen voor het omgevingsbeleid toegespitst op natuur enlandschap. In een periode waarin het beleid voor de omgeving sterk verandert, is het belangrijk om tereflecteren op de grondslagen van dit beleid. Wat is wijsheid in de zorg voor de omgeving? Daartoe wordt inhet eerste essay het denken van pioniers van de ruimtelijke ordening, het natuurbeheer en hetlandschapsonderhoud gerelateerd aan een aantal hedendaagse filosofen. Dit leidt tot het voorstel om deomgevingszorg te zien als een antropotechniek waarin maatschappelijke oefening centraal staat. Ditimpliceert onder meer een beperking van het norm-denken en een heldere definitie van het publieke belang,ook op nationaal niveau. Het tweede essay bepleit om het ruimtelijk beleid beter in te zetten voor natuur- enlandschapsopgaven. Het gaat daarbij naast de Omgevingswet om het ontwikkelen en benutten vanruimtelijke beleidsarrangementen die aansluiten bij verschillende kijkrichtingen naar natuur en landschap

Doorzettingsmacht alleen is hiervoor echter niet voldoende.