The yearly mean EU-NO2 limit value will, according to the EC scenario of the CPB, still be exceeded in 2010 under average meteorological conditions. Exceedance will mainly take place along motorways in urban areas. To meet the limit values a few bilions of Euros will possibly have to be spent for local measures (tearing down houses, tunnels, plates). Even by executing the National Environmental Action plan 4 en the BOR traffic policy the limit value will still be exceeded in 2010. The number of exceedances at houses does decrease drastically (factor 15). To meet the limit values cost for possible local measures reduce then from a few billions to a few million euros. Just by carrying out European wide maximum emission reduction and traffic policy, after implementing NMP4 in 2010, the limit values by houses will be met in 2015 for average meteorological conditions.

In dit rapport staat het provinciaal natuurbeleid van na de decentralisatie van 2011/2011 centraal. Het natuurbeleid van de twaalf provincies is vergeleken aan de hand van vijf thema’s: (1) Natuurnetwerk Nederland; (2) agrarisch natuurbeheer; (3) soortenbeleid; (4) natuur en economie en (5) maatschappelijke betrokkenheid. Daarbij zijn de belangrijkste overeenkomsten en verschillen in het natuurbeleid van deze provincies in beeld gebracht. Ook zijn de belangrijkste vernieuwingen in dit beleid geïnventariseerd. Dit zijn: (1) de stelselvernieuwing agrarisch natuurbeheer; (2) procesbeheer natuur; (3) natuur op uitnodiging; (4) nieuwe uitvoeringsarrangementen en (5) natuur-inclusieve landbouw. In de evaluatie van het Natuurpact in 2016 zullen deze vernieuwingen nader worden geanalyseerd.

Dit rapport doet verslag van drie methodische experimenten voor het bepalen van de kosteneffectiviteit van het natuurbeleid. De experimenten richten zich op het beleid voor agrarisch natuurbeheer, herstelbeheer in het Natuurnetwerk Nederland (NNN) en de realisatie van het NNN. Een belangrijke les uit de experimenten is dat het in een lerende evaluatie noodzakelijk is veel aandacht te besteden aan de methodische stappen ‘in kaart brengen beleidsissue’ en ‘in kaart brengen beleidsaanpak’. Daarna volgen de stappen ‘in kaart brengeneffecten’, ‘in kaart brengen kosten’ en ‘bepalen kosteneffectiviteit’. Afhankelijk van de specifieke kosteneffectiviteitsvraag, de beschikbare gegevens en de beleidscontext kunnen de verschillende stappen worden uitgewerkt in specifieke methoden voor dataverzameling en analyse. Voor het in kaart brengen van de beleidsaanpak zijn goede ervaringen opgedaan met het samen met stakeholders ontwikkelen van een flowchart waarin de verschillende activiteiten en kostenposten in beeld worden gebracht en stapsgewijs worden aangescherpt.