In de huidige implementatieperiode van het GLB moeten boeren voldoen aan diverse wettelijke eisen om de directe grondgebonden betalingen van de eerste en tweede pijler aan te kunnen vragen. In de voorstellen van de Europese Commissie voor de nieuwe implementatieperiode van het GLB moeten de lidstaten voorstellen doen om deze eisen nog meer inhoud te geven; dit wordt de verhoogde conditionaliteit genoemd. Dit onderzoek analyseert wat verschillende varianten van verhoogde conditionaliteit inhouden voor de bedrijfskosten van een aantal representatieve bedrijfstypen in de Nederlandse landbouw. Op deze wijze wordt verkend bij welke minimale hoogte van de basistoeslag het voor een bedrijfstype gemiddeld nog uit kan om aan de eisen van conditionaliteit te voldoen. Daarmee kan een beeld verkregen worden van het bereik en de effectiviteit van de conditionaliteitseisen.

Het doel van dit onderzoek is om inzicht te geven in de meerkosten voor melkvee- en akkerbouwbedrijven van biodiversiteitsmaatregelen op basis van een integraal betere score op indicatoren uit de biodiversiteitsmonitor. De kosten voor intensieve melkveebedrijven, extensieve melkveebedrijven en bedrijven op veen zijn respectievelijk € 1,95, € 2,18 en € 3,08 per honderd kg melk. Gewogen over deze drie bedrijfstypen in de melkveehouderij zijn de meerkosten € 2,21 per honderd kg melk ofwel € 417 per hectare. De geraamde meerkosten voor akkerbouwbedrijven op klei met een bouwplan met consumptieaardappelen en voor akkerbouwbedrijven op zand met een bouwplan met zetmeelaardappelen zijn respectievelijk € 324 en € 185 per hectare. Voor zowel de melkveehouderij als de akkerbouw is een breed pakket aan maatregelen nodig om tot een betere score te komen.

Het onderzoeksprogramma NL Next Level Mest Verwaarden betreft een samenwerking tussen Agrifirm, Darling Ingredients International, De Heus Voeders, VanDrie Group, FrieslandCampina en ForFarmers, samen met Wageningen University & Research en het Nederlands Centrum Mestverwaarding (NCM) en het ministerie van LNV. Het onderzoeksprogramma richt zich op het verwaarden van mest in de vorm van marktwaardige, duurzame bemestingsproducten. Om inzicht te krijgen in de producten, technieken en hoeveelheden waarmee mest in de keten maximaal kan worden verwaard, is de inzet van het ketenmodel MERIT noodzakelijk. Het MERIT-model (Model for Economically Robust InvestmenT decisions /Model voor Economisch Robuuste Investeringsbesluiten) is ontwikkeld door Wageningen Economic Research om inzicht te krijgen in de economische haalbaarheid en robuustheid van investeringen in een nieuwe technologie of businesscase bij grote onzekerheden rond de prijzen en kwaliteit van grondstoffen en eindproducten. Om het model te kunnen inzetten, is de input geactualiseerd voor de nieuwste inzichten wat betreft kostprijzen en de stand van de techniek. Deze notitie betreft dus feitelijk een actualisatie van de uitgangspunten en input coëfficiënten zoals beschreven in Van Wagenberg et al. (2019).

In het kader van de ontwikkeling naar natuurinclusieve landbouw is onderzoek uitgevoerd naar de relatie tussen de kosten en baten van het beheer van natuurgronden van Staatsbosbeheer in combinatie met natuurinclusieve maatregelen op het eigen bedrijfsareaal. De analyse is uitgevoerd voor twee representatieve melkveebedrijven en een voorbeeldbedrijf voor de zoogkoeienhouderij. Uit de analyse blijkt dat bij een toename van het aandeel natuurinclusieve landbouw het voor rundveebedrijven economisch aantrekkelijk is om meer areaal natuurgrasland te pachten om zo de afname van de eigen ruwvoerproductie als gevolg van de natuurinclusieve landbouwmaatregelen te compenseren. Aanvullend zijn in een kwalitatieve analyse de succes- en faalfactoren voor een rendabele bedrijfsvoering in beeld gebracht. De interviews ondersteunen de vanuit de modelanalyse verkregen inzichten dat vooral de pachtkosten, de landbouwkundige gebruikswaarde en de afwezige noodzaak tot investeren een belangrijke rol spelen voor de bedrijfseconomisch optimale omvang van gepacht natuurgrasland in combinatie met natuurinclusieve landbouw.

Om meer inzicht te krijgen in de economische effecten van de gewijzigde vraag-/aanbodverhoudingen op de mestmarkt voor de melkveehouderij, is Wageningen Economic Research gevraagd een korte notitie op te stellen.