2023 seçimlerine sekiz aydan kısa bir süre kaldı. Biz de bu sayımızda seçimler yaklaşırken siyasi partilerin değerlendirmelerini içeren kapsamlı bir dosya ile karşınızdayız. SETA Siyaset Araştırmaları Direktörü Doç. Dr. Nebi Miş ile Türk siyasi hayatında siyasi partilerin rolünü ve gelişimini, 2023 seçimlerinde ana partilerin temel politikalarını ve ittifakların durumunu konuştuk. Türkiye’de siyasi partiler dosyamızda Baki Laleoğlu, MHP’deki süreklilik ve değişimi, Bünyamin Bezci ise kendini bir yere ve kimliğe sabitleyemeyen CHP’nin popülist yol hikayesini yazdı. Yunus Şahbaz seçim ittifaklarının önemi çerçevesinde İYİ Parti’nin ittifak içinde kalmak ya da ayrı yürümek ikilemini sebepleriyle değerlendirdi. Zakir Avşar iktidar partisinden kopan DEVA ve Gelecek partilerini geçmişleri ve gelecekleri üzerinden ele alırken, Hüseyin Mercan iktidara karşı duruşlarıyla var olmaya çalışan Milli Görüş oluşumları Saadet ve Yeniden Refah partilerini, Milli Görüş’ün mezkur misyon ve gündemi üzerinden okudu. Abdurrahman Babacan HDP’nin siyasal-toplumsal meşruiyetini ve PKK faktörünü, İbrahim Efe seçim gündeminde kendine Avrupa aşırı sağına benzer gündemlerle yer edinmeye çalışan Zafer Partisi’ni, Metin Özkan da CHP’den ayrılarak Memleket Partisi’ni kuran Muharrem İnce’nin inceden gittiği yolu anlattı. Hamit Emrah Beriş ise Millet İttifakı’nın kendi içindeki benzerlik ve uyumsuzlukları ile oturdukları masanın altılı mı yedili mi olduğu tartışmasını yaptı. Murat Yılmaz yüzüncü yaşına giren Cumhuriyet’in darbeci, vesayetçi zihniyetin elinden nasıl kurtarıldığını ve bundan sonra neler yapılması gerektiğini aktarırken, Oğuzhan Bilgin Tek Parti dönemi ile başlayan ve bir nevi self-kolonyalizme dönen, son dönemde ise kırılmaya başlayan Batı’nın kültürel hegemonyasını kaleme aldı. Mert Hüseyin Akgün ise Ekim itibarıyla yeniden açılan TBMM’nin altıncı yasama yılında kendisini bekleyen işleri yazdı. Öte yandan geçtiğimiz ay “ilk evim, ilk iş yerim” temasıyla uygulayacakları projeyi açıklayan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bir anlamda 2023 seçimlerinin de startını vermiş oldu. Bu çerçevede ikinci dosyamızda sosyal konut projesi konusunu her yönüyle ele aldık. Bedrettin Kesgin tarihimizin en büyük sosyal konut projesinin önemini ve gerekliliğini anlatırken; Abdulkadir Develi sosyal konut projesinin çok boyutlu etkilerini, Ayfer Gedikli barınma ihtiyacının pandemi ve savaş sonrası düzenle nasıl daha önemli hale geldiğini, Bilal Bağış da sosyal konut projesinin piyasada ihtiyaç duyulan ekonomik hareketi nasıl sağlayacağını yazılarında detaylandırdılar. Yüksel Okşak sosyal konut projesi ile ilgili hemen hemen herkesin aklındaki soruları cevaplandırırken; Dilek Güngör, Cumhuriyet tarihinin en büyük konut projesi yapılabilir mi sorusuna ekonomik yönden, İbrahim Güran Yumuşak ise bu projenin ülkeye ne gibi getirilerinin olacağına sosyo-ekonomik yönden cevap aradı. Muhalefetin, sosyal konut projesini nasıl değerlendiremediğini de Murat Çiçek kaleme aldı. Dış politika dosyamızda ise Rusya’nın kısmi seferberlik ilanı ve yeni bölgeleri ilhak etmesi sonrasında Murat Aslan gelinen noktanın askeri okumasını yaparken, Gloria Shkurti Özdemir savaşın öngörülemezliğinde Amerikan’ın Ukrayna politikasının bıraktığı izleri ve öngörülebilecek sonuçlarını anlattı. Sibel Düz Türk İHA-SİHA’ların üretimi ve küresel pazarda talep görmesinin, Türk dış politikasına etkisini kaleme aldı. Mehmet Yüce ise yeniden hareketlenen Orta Asya’daki Kırgızistan-Tacikistan arasındaki sorunların görünen ve arka plandaki boyutlarını irdeledi. Kitap tanıtımında bu ay Mehmet Babacan, SETA tarafından yayımlanan iki kitabı tanıttı. Türk dış politikası serileriyle yıllardır referans kaynağı haline gelen Türk Dış Politikası Yıllığı 2021 kitabı ve alışılmışın dışında bir çizgide uluslararası boyutlarıyla Afganistan’ı ele alan Yüzyılın Krizi Afganistan kitabı tanıtımlarını bu sayımızda bulabilirsiniz. Gelecek sayımızda da kapsamlı bir içerikle görüşmek üzere…

Değil 2023’ün belki de önümüzdeki yüzyıl istikametimizi tayin edecek en önemli kırılma anı olan 14 Mayıs seçimlerine çok az bir süre kaldı. Kriter ekibi olarak seçim öncesi son sayımızda bir SETA içi açık oturum gerçekleştirdik. Artık son sözler söylenir, son vaatler verilir ve son hamleler yapılırken, iki güçlü adayın kazanma ve kaybetme senaryoları üzerine konuştuk. Partilerin yapacaklarını, vaatlerini ve bundan sonra izleyecekleri yol haritasını gösteren beyannamelerde, AK Parti’nin beyannamesini Nebi Miş, MHP’nin beyannamesini ise Gökmen Kantar değerlendirdi. CHP’nin popülist vaatlerini Yunus Şahbaz yorumlarken, Kılıçdaroğlu’nun “İnce” probleminin serüvenini Baki Laleoğlu, HDP’yi ise Mahmut Övür kaleme aldı. Muhalefetin tehdit dolu geçmişinin muhasebesini yapan İhsan Aktaş, bugünlerin ne kadar aydınlık ve özgürlük dolu olduğunu dile getirirken, 14 Mayıs 1950’yi ve günümüzdeki izdüşümünü Murat Yılmaz hatırlattı. Eser ve vaat siyaseti karşılaştırması yapan Abdulkadir Develi ve Mustafa Erdem, ittifakların seçim hazırlıklarını anlatırken, Yüksel Okşak muhalefetteki “Erdoğan Gitsin Ekonomisi” yaklaşımının sonuçlarını ortaya koydu, Millet İttifakı’nın ortak listeyle girdiği çıkmaz yoldan Hamit Emrah Beriş bahsederken, Cem Duran Uzun da muhalefetteki kaosun hükümet sistemi önerileriyle daha da büyüyeceğini ve hukuki açıdan imkansızlığını gözler önüne serdi, Mert H. Akgün ise muhalefetin yol haritasındaki handikapları anlattı. Murat Aslan partilerin seçim beyannamelerinde terörizmle mücadele başlığının kilit nokta olduğunu vurgularken, Can Acun, MİT operasyonları ve terör örgütü PKK bağlamında bu seçimlerin önemine vurgu yaptı. Muhittin Ataman AK Parti’nin seçim manifestosunu değerlendirerek, küresel ölçekte dış politika vizyonunu ortaya koydu, Talha Köse, 14 Mayıs seçimlerine Avrupa’nın gözünden baktı. Dış politika dosyamızda Rıfat Öncel, Türk savunma sanayiindeki büyük adımların küresel etkilerini ve ülkemize kazandırdıklarını, Sibel Düz ise Türkiye’nin son hamlelerinden olan TCG Anadolu üzerinden deniz gücümüzü ve deniz stratejisini yazdı. Her sene “ayakları yere basmayan festivali” heyecanla bekleyen gençlerimizi ve geleceğimizi anlatan Ahmet Alemdar, TEKNOFEST’i ve uzaya ulaşan hedeflerini dile getirdi. Mehmet Kancı, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın seyrini ve yakın zamanda ulaşılabilecek bir son ihtimalini; Akın Özçer, PKK terörünü ve imkansız olan yeniden çözüm sürecini anlatırken, yaşanan son gelişmeler doğrultusunda Sudan’da olanları ve Türkiye’nin pozisyonunu Tunç Demirtaş, Ermenistan-Azerbaycan ilişkilerini de Cavid Veliyev yorumladı. Yeni dünya düzeni söylemiyle Çin ile ABD arasındaki satrancı ise Diren Doğan kaleme aldı. Bu ayki kitaplığımızda SETA yayınlarından çıkan iki kitabın değerlendirmesini sizlere sunduk. Türkiye’deki Aleviliği ele alan “Re-Negotiating Alevi Identity (Alevi Kimliğinin Yeniden Müzakeresi)”adlı İngilizce eser ile Türkiye Yüzyılın’ndaki dijital dönüşümü anlatan“Dijitalin Yüzyılı”adlı eseri Mehmet Babacan değerlendirdi. Mayıs sayısıyla Kriter yayın hayatında sekizinci yılına girdi. Bu vesileyle başta okuyucularımız olmak üzere, yayın hayatına başladığı ilk sayısından itibaren dergimize katkıda bulunan, emeği geçen ve geri bildirimleriyle değer katan herkese teşekkür ederiz. Yeni sayıda görüşmek üzere…

Yoğun bir seçim atmosferini geride bıraktık. Şimdi, Türkiye Yüzyılı Vizyonu için adım adım ilerlemenin vakti. Ekonomi, dış politika ve siyasetin gündemi ise tüm hızıyla devam ediyor. Üzerinden tam yedi yıl geçen 15 Temmuz hain darbe girişimi, asrın felaketi olarak andığımız 6 Şubat depremleri, devam eden Rusya-Ukrayna Savaşı, ekonomik dalgalanmalara yönelik adımlar, NATO zirvesi, Fransa ve Rusya’daki gelişmeler ve daha fazlası, başlıklar halinde gündemimizde. Önümüzdeki dönemi, Cumhurbaşkanı Yardımcımız Cevdet Yılmaz ile konuştuk. 15 Temmuz’a dair bugün gelinen noktayı, deprem bölgesi için yapılanları, dış politika hedeflerini ve ekonominin durumunu Türkiye Yüzyılı vizyonu bağlamında değerlendirdi. Unutmadığımız, unutamadığımız 15 Temmuz’a dair gelişmeleri ele aldığımız bir dosya hazırladık. Cemil Koçak 27 Mayıs öncesinde darbeye giden süreçte yapılanlarla, 15 Temmuz öncesi yaşananların birebir benzerliklerini kaleme alırken, Hakkı Öcal darbeci zihniyetin nasıl desteksiz bırakıldığını anlattı. Atilla Yayla, 15 Temmuz’u, dini gruplar ve sadakat başlığıyla incelerken, Abdülkadir Çay da direnişi sivil toplum bazında değerlendirdi. Türkiye’nin 15 Temmuz sonrasında makas değiştiren dış politikasını ve siyasi ilişkilerini Şuay Nilhan Açıkalın yorumladı. Propaganda makinesi FETÖ’nün, yurt dışından Türkiye’ye yönelik eylem, taktik ve stratejilerini Yenal Göksun ortaya koyarken, Cem Duran Uzun yedi yılın ardından FETÖ ve darbe davalarının geldiği noktayı, Mert Hüseyin Akgün ise FETÖ ile mücadele ve sonrasını, 17/25 Aralık’tan başlayarak dönem dönem masaya yatırdı. Seçimin ardında bıraktığı hesaplaşmaların muhalefetteki yansımaları siyaset başlığımızda. Erol Erdoğan seçim sürecinde çok konuşulan gençlerin muhalifliğini; nedenleri, anlamı ve sonuçlarıyla inceledi. Baki Laleoğlu muhalefet kanadının seçim sonrası genel bir değerlendirmesini yaparken, Hamit Emrah Beriş CHP’nin neden kazanamadığını irdeledi. İYİ Parti’deki gidişata Zakir Avşar, HDP’nin yapamadığı öz eleştirisine Cengiz Alğan odaklandı. Kadim devlet bakiyesi ve 20 yıllık iktidar sonrası en sessiz devrim olan sosyal politikalara Abdulkadir Develi ve Mustafa Erdem kapsamlı bir çerçeve sunarken, Türkiye Yüzyılı’ndaki kültür politikalarını, kültürel hegemonya tartışmaları içerisinde Metin Özkan, Batıcı vesayet odaklarının nefret dilini ve sosyolojik dinamiklerini Oğuzhan Bilgin ele aldı. 2023 belediye seçimleri yaklaşırken belediye meclislerinin yetkileri çerçevesinde ilişkileri Cenay Babaoğlu, İstanbul ve Ankara belediye başkanlarının kaybolan, bulunamayan, görülemeyen vaatlerini Oğuzhan Erdoğan anlattı. Küresel güç mücadelesinde uluslararası sisteme meydan okuyan BRICS’in potansiyelini ve zaaflarını Kemal İnat, Litvanya’da gerçekleşen NATO Zirvesi’nin gündem başlıklarını Rıfat Öncel yorumladı. Fransa’daki şiddet sarmalının nedenlerini 20 yıl öncesine giderek Belkıs Kılıçkaya yazdı. Zafer Meşe ise Avrupa’da aşırı sağ partilerin yükselişlerinin arka planından bahsederken, Mehmet Ayfer Kancı uluslararası düzlemdeki gelişmeler ışığında Rusya-Ukrayna Savaşı için durum ve gelişme tespitlerinde bulundu. Rusya’daki Wagner hareketlenmesinin Afrika’ya muhtemel etkilerini Tunç Demirtaş anlattı. Türkiye gibi iki turlu seçim yaşayan Yunanistan’ı ele alan Mehmet Uğur Ekinci ve Yusuf Yusufoğlu da seçimlerin ardından ülke siyasetindeki denklemleri aktardılar. Sibel Düz örgüte yönelik Avrupa ülkelerinin muğlak ve müsamahakar tutumuna karşı PKK ile Avrupa’da yapılacak etkin mücadeleye, Can Acun ise PKK ile mücadelede yeni kabinedeki isimlere ve Irak ile Suriye’deki gelecek planlarına dikkat çekti. Ankara-Brüksel ilişkilerinde olumlu gündeme ve gelecek beklentilerine Vişne Korkmaz yoğunlaştı. Yeni dünyamızın baş aktörlerinden olan yapay zekânın geleceğini, umut ve kıyamet ikilemiyle Gloria Shkurti Özdemir inceledi. Kitaplık köşemizde bu ay Mehmet Babacan, bir klasik haline gelen yıllığı, SETA Vakfı Yayınlarından çıkan “Türk Dış Politikası Yıllığı 2022”yi tanıttı. Kriter ailesi olarak 15 Temmuz şehitlerimize rahmet, ailelerine ve yakınlarına bir kez daha başsağlığı diliyoruz. Eylül’de görüşmek üzere…